Teatr im. A. Mickiewicza | Cieszyn | 12 lipca | godz. 20.00 | wtorek

Jerzy Trela - Aktor teatralny i filmowy. Urodził się 14 marca 1942 roku w podkrakowskich Leńczach.
Miał pójść w ślady ojca i zostać kolejarzem, trafił jednak do Liceum Plastycznego w Krakowie. Potem zaczął pracować w Teatrzyku Lalkowym przy nowohuckim Teatrze Ludowym jako scenograf i aktor-lalkarz. Zaproszony do współpracy przez Zofię i Władysława Jaremów pracował w założonym przez nich Teatrze Lalki i Maski "Groteska". Pod wpływem Zofii Jaremowej oraz kolegów z "Groteski" zdał egzamin do krakowskiej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej. Jeszcze w czasie studiów związał się z powstającym wówczas słynnymTeatrem STU. Zagrał tam rolę samozwańczego radcy Popryszczyna w "Pamiętniku wariata" według Mikołaja Gogola. Przedstawienie to zdobyło pierwszą nagrodę na międzynarodowym festiwalu teatralnym w Erlangen w RFN w 1966 roku. Po studiach, w 1969 roku, zaangażował się do Teatru Rozmaitości (dzisiejszej Bagateli) w Krakowie, gdzie zagrał m.in. role Płatona Kowalewa w adaptacji opowiadania Mikołaja Gogola "Nos" (1969, reż. Jan Łukowski) i Gołubkowa w"Ucieczce" Michaiła Bułhakowa (1969, reż. Halina Gryglaszewska).
Od 1970 roku nieprzerwanie do dziś jest związany ze Starym Teatrem w Krakowie. Tu, dzięki współpracy z twórcami prezentującymi różne estetyki, talent Jerzego Treli rozwijał się i dojrzewał. W przedstawieniach Jerzego Jarockiego, Konrada Swiniarskiego, Andrzeja Wajdy, Kazimierza Kutza i Krystiana Luty ragrał role różnorodne: od epizodów po bohaterów pierwszego planu, role, które należą do największych osiągnięć polskiego aktorstwa. Zagrał  Czeladnika w "Szewcach"(1971) i przewrotnego Agenta Murdel-Bęskiego w "Matce" (1972) - słynnych inscenizacjach sztuk Witkacego. Zaraz potem przyszły wielkie role w przedstawieniach Konrada Swinarskiego "Dziadach"(1973) i i "Wyzwoleniu" (1974), które zasługują niewątpliwie na miano wybitnych kreacji. Osobowość Jerzego Treli idealnie pasowała do reżyserskiej interpretacji "Dziadów", jako dramatu uniwersalnego, wyrażającego bunt przeciwko niewoli w każdej postaci.
Inną wybitną rolą była, skonstruowana z żelazną precyzją, postać Ojca w "Ślubie"Gombrowicza (1991) czy rola Mefistofelesa w "Fauście" Johanna Wolfganga Goethego (1997). Współpracował z Andrzejem Wajdą w "Z biegiem lat, z biegiem dni..." (1978),"Hamlecie" Williama Szekspira (1981), "Dybuku" An-skiego (1988). Aktor pracuje również z twórcami o pokolenie młodszymi: Krzysztofem Babickim - Ojciec w "Affabulazione"Piera Paolo Pasoliniego (1985),"Termopile polskie" Tadeusz Micińskiego (1985) i Krystianem Lupą - Odys w "Powrocie Odysa" Stanisława Wyspiańskiego (1981), Joachim von Pasenov w "Lunatykach II" według Hermanna Brocha (1998).
W latach 1998-2000 aktor występował na scenie Teatru Narodowego. Zagrał w dwóch przedstawieniach Jerzego Grzegorzewskiego według dramatów Stanisława Wyspiańskiego: w "Sędziach" (1999) - piękną rolę starego Żyda, Samuela (powtórnie, gdyż w 1995 roku zagrał tę rolę w Teatrze TV) i Czepca w"Weselu"(2000). W 2002 roku przejmująco wykreował postać Prospera w "Morzu i zwierciadle" na motywach poematu Wystana Hugh Audena, kolejnej inscenizacji Grzegorzewskiego.
Jerzy Trela ma w swoim dorobku ponad 140 ról w Teatrze TV. Zagrał m.in. Wernyhorę w"Śnie srebrnym Salomei" Juliusza Słowackiego (1994, reż. Krzysztof Nazar), pełnego siły i charyzmy, jurodiwego Proroka Ilię w realizacjach dramatów Tadeusza Słobodziankaw reżyserii autora: "Prorok Ilia" (1994) i "Car Mikołaj" (1995), Bohatera I - zdemenciałego starca recytującego fragmenty kazań Piotra Skargi w autopolemicznej"Kartotece rozrzuconej" Tadeusza Różewicza (1998, reż. Kazimierz Kutz).
Na dużym ekranie Jerzy Trela potrafił odnaleźć się ostatnio w bardzo różnych filmowych poetykach. Można go było oglądać m.in. jako kloszarda w refleksyjnej, poetyckiej komedii"Anioł w Krakowie" (2002, reż. Artur Więcek "Baron") i w jej kontynuacji "Zakochanym Aniele" (2006), a także Wizuna w "Starej baśni" (2003, reż.Jerzy Hoffman), cara Aleksego w "Ubu król" (2003, reż.Piotr Szulkin), czy gangstera Cygaro w filmie sensacyjnym "Skorumpowani" (2008, reż.Jarosław Żamojda).
W ostatnich latach na scenie Starego Teatru aktor nadal współpracował z Kazimierzem Kutzem, zagrał u niego Majora w "Damach i huzarach" Aleksandra Fredry (2001) i Ojca w intrygującym, przepełnionym pustką"Pieszo" Sławomira Mrożka (2003). Ponownie zmierzył się z Witkacym, tym razem w roli Hiper-robociarza w"Trzecim akcie według 'Szewców'” w reżyserii Jarockiego (2002). Występował w spektaklach Mikołaja Grabowskiego jako Gombrowicz w "Tangu Gombrowicz" wg Witolda Gombrowicza (2003) i Stary Aktor w "Wyzwoleniu" Stanisława Wyspiańskiego (2004). Wziął także udział w przedstawieniu Grabowskiego "Dwóch na słońcach swych przeciwnych Bogów, czyli uczta grudniowa 1840 roku" wg tekstu Marka Millera (2005) opisującym słynny pojedynek na improwizacje pomiędzy Słowackim i Mickiewiczem, który odbył się w Paryżu 25 grudnia 1840 roku. U Petra Zelenki natomiast w reżyserowanym przez niego własnym dramacie"Oczyszczenie" (2007) wcielił się w postać Księdza.
Jedną z największych ról Jerzego Treli ostatniego czasu była rola tytułowa w "Wielkim kazaniu księdza Bernarda" Leszka Kołakowskiego w reżyserii Krzysztofa Jasińskiego w Krakowskim Teatrze Scena STU (2006).
Jerzy Trela jest profesorem, wykładowcą krakowskiej PWST. Przez dwie kadencje, w latach 1984-1990, był jej rektorem.
źródło: http://magazyn.culture.pl